Ayuk Kuperus: onversneden talent

Na een opleiding op internationale scholen in Senegal en India leerde Ayuk Kuperus op de AKI in Enschede de techniek van het tekenen. Toen zij experimenteerde met behangontwerp kwam zij bij toeval tot het snijden van papier. Dat beviel haar zo goed dat ze er naar eigen zeggen aan verslaafd raakte. Papier is licht en eenvoudig verplaatsbaar materiaal- praktische redenen om er mee te willen werken. Maar het is ook een traditioneel communicatiemiddel, waaraan de mensheid haar taal, cultuur en geschiedenis heeft toevertrouwd. De emailcultuur van 2008 is niet die van Ayuk Kuperus. De traditionele brief vraagt om zorg, tijd, aandacht en bewustzijn, niet om kwantiteit en snelheid. Terwijl haar werk associaties oproept met de traditionele papiersnijkunst is haar benadering uniek. Zij snijdt vanuit een vlak papier een ingewikkelde driedimensionale vorm en weet daarmee een nieuw aspect, namelijk schaduw, neer te zetten. Zij snijdt vormen, ritmes en voorziet daarbij de complexe schaduweffecten die deze uitsnijdingen gaan opleveren.
Bij het kijken naar het papiersnijwerk van Ayuk Kuperus dringen zich metaforen uit de natuur als vanzelfsprekend op: een draaikolk, een wervelwind, een kamperfoelierank. Ze schept met een stanleymes diepte en spanning. Ze laat zich inspireren door golvende berglandschappen, door kringelende rook. Zo neemt ze de toeschouwer mee in haar eigen wereld.

De natuur lijkt vaak bepalend voor haar werk, maar ook kunstvormen uit het verre en nabije Oosten zijn een duidelijk inspiratiebron. Zo lijken sommige werken op details uit een Chinese schildering of op Tibetaanse geometrische patronen. Uit India - waar ze een deel van haar leven heeft gewoond brengt de kunstenares een fascinatie voor de zogenaamde Mogul-miniaturen mee - opnieuw gaat het om decoratieve motieven uit de architectuur. Als ze haar mes in het papier zet opent zich het oppervlak, er ontstaan doorkijkjes, alsof je een Venetiaanse gracht inkijkt, tussen twee ragfijne gotische palazzi door, langs gevels en bruggen. Ze laat zich inspireren door geometrische architectuurdecoratie uit het middeleeuwse islamitische Spanje, en door Gotische gevels, fijn als kantwerk. Kortom: een kosmopolitische kunstenares met een eclectische blik die uit alle schoonheid van de wereld weet te putten.

Haar ambachtelijke kundigheid biedt haar de instrumenten die ze nodig heeft om structuren en bewegingen te scheppen. Ze kent haar materiaal. Welk papier is soepel, welk papier werkt tegen? Wat rafelt en wat laat een scherp gesneden rand achter? Wat is de spanning van het papier, welke beweging levert het op? Ze werkt uit de losse hand en maakt zelden een fout. Dat kan niet, en dat mag niet. Haar werken is een direct zien, een overgave, een onversneden talent.